کد مطلب:211036 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:101

امام صادق و خراج
امام صادق علیه السلام در خراج و جزیه و مالیات و فی ء و غیره

سقیفه بنی ساعده كه پدیدار شد موجب اختلاف آراء در فروع احكام هم گردید زیرا احراز خلافت با فقدان لیاقت موجب تضییع حقوق افراد می شد و به حدود حقوق مسلمان و غیرمسلمان تعدی و اجحاف می گردید.

یكی از مسائل مختلفی كه اختلاف آن از سقیفه سرچشمه گرفته مالیات و خراج و فی ء و جزیه است كه عمل ابوبكر و عمر و عثمان و امیرالمؤمنین علی علیه السلام و امام حسن تا رسید به معاویه و بعد بنی عباس به صورت اعمال یك سیاستی خاص بود زیرا هر یك این مالیات را طوری وصول می كردند كه مشابه دیگری نبود و اكنون نمی توان وارد بحث طریق عمل و سبك وصول و طریق مصرف آن بشویم می خواهیم بگوئیم به سبب سیاست تحكیم مبانی قدرت خود این امر حیاتی را كه با حكومت خلفا ارتباط كامل داشت هر یك با اختلاف نظر وصول و صرف می كردند در حد نصاب و اینكه عین یا قیمت گرفته شده و از چه كسانی و به چه مقدار و چگونه مصرف گردد و مستحق مصرف كدام طبقه هستند به نظر خلفا اختلاف داشت آنان وصول - طریق وصول - مقدار وصول با هم یا منفك از هم مشتركا یا منفردا هر یك بحثی جداگانه دارد (كه در نظر امامیه عمل حضرت علی علیه السلام حق و عمل دیگران باطل بوده).

نامه ها و فرامین و دستورهای مختلفی كه از زمان ابوبكر تا زمان عبدالملك مروان صادر شده بهترین نمونه بارز اختلاف نظر آن ها درباره وصول مالیات و خرج آن است. طریق عمل و روش برخورد عمال وصول مالیات با مردم به شرحی كه در سابق گفته شد رقت آور است مخصوصا زمان بنی امیه كه دست تعدی و اجحاف و بیدادگری عمال اموی به نهایت رسیده بود.

از مسائل مشكل این كار تشخیص اراضی مفتوح العنوه و غیره مفتوح العنوه بود و تشخیص افرادی در آن اراضی به كار مشغول بودند از مسلمان كه خراج گرفته می شد و از اهل ذمه كه جزیه وصول می شد و مقدار و مدت آن در نظر عمال كار بسیار مشكلی بود.



[ صفحه 174]